Karahacip İsyanı 3.Bölüm

Cemil Cahid Bey Ortaköy’ deki birlikleri Karahacip köyüne sevk eder. Asilerin anlaşma için giden heyete ateş açarak karşılık vermeleri üzerine 19 Haziran günü sabaha karşı Karahacip köyüne saldırı başlar. Asilerin Karahacip’ teki sayıları yaklaşık 300 civarındadır. Milli kuvvetler, Gündoğdu sırtlarındaki topçu desteği ile köyü ele geçirirler. Yukarıda adı geçen Bayram Efendi Havza müfrezesinin komutanıdır. Kendisine köyün güney tarafını tutma görevi verilir. Ancak Bayram Efendi verilen görevi tam yapmadığı için asiler kaçarak kurtulurlar. Cemil Cahid Bey kaçan asilerin yakalanması için Karacumalı Veli Bey ile Binbaşı Mehmet Bey’ i peşlerinden gönderir.

Milli kuvvetler Sarı Süleyman köyü civarlarındayken, Alaca’ dan gelen 400 den fazla isyancı gece baskını ile birlikleri dağıtırlar. Yine Bayram Efendi komutasındaki Havza müfrezesi kendiliğinden çekilerek gider. Zor durumda kalan birlikler de kayıplar vererek Karadağ (Oruçpınar) tarafından geri çekilmek zorunda kalırlar.

Bundan sonrasını Cemil Cahid Bey yazdığı anılarında şöyle anlatmaktadır;

“-19 Haziranda asilerin yaptığı bir gece baskını ile milis kuvvetleri dağılmış ve Ortaköy’ e dökülmüşlerdi. Henüz yüz kadar piyademiz Ortaköy’ e henüz gelmemişlerdi. Ben yalnız süvari bölüğü ile kalarak sabaha dek Ortaköy’ de telgraf başında çeşitli yönlerle ve özellikle Çorum mutasarrıfı Cemal ile yaptığım bağlantı sonucunda asilerin her yönde birer kar çığı gibi çoğalarak, Alaca ve yöresini almış olarak bana doğru ve bir bölümünün de yeniden Zile’ ye doğru ilerlemekte oldukları anlaşılıyordu. Bunların sayı ve durumlarına göre elimizde kalmış çok güçsüz kuvvetlerle durdurmaya olanak görülmemiş ve daha çok genişlemesi ile işin gittikçe kötüleşmesinden kaygı duyduğum ve sabaha karşı makine başında Büyük Öndere bildirmiş ve yardımlarını dilemiştim. Aynı zamanda Aşdağul sırtlarına yetişecek piyadelerimizle karşı koymaya karar verdiğimden Amasya’ dan buraya bir sahra topu istemiştim. Sabah erkenden birlikleri Aşdağul’ a getirerek bu vadiyi kapadım ve akşama doğru da sahra topu yetişmişti.

Asiler, 21 Haziran günü üstün ve oldukça kalabalık bir kuvvetle bize saldırdılar. Akşama kadar zor koşullar altında oldukça zor ve kayıp veren bir çarpışma yaptık. Karşımızdaki asiler grubunu, 21 Haziran günü yaptıkları bu saldırıda 400 den fazla emrindeki silahlarla, Çapanoğulları desteklemişlerdi.” (Milli Mücadelede İç İsyanlar ve Cemil Cahit’ in Anıları s.106-107)

Çorum mutasarrıfı Cemal Bey’ de yazdığı anılarında o günleri şöyle anlatır:

“-Çorak (Cemilbey) nahiyesi müdüründen gelen bir raporda, asilerin Ortaköy civarında kuvayi milliyeyi mağlup ederek bir top ile üç mitralyöz (?) aldıkları ve Ortaköy’ e girdikleri, uğradıkları köylerdeki bütün erkekleri beraber sürükleyen asilerin, tekrar Zile’ ye, gitmedikleri takdirde de Alaca’ ya dönecekleri yahut Çorum’ a hücum edecekleri haber alındığı bildiriliyordu. Çorak istikametine gönderdiğimiz devriye kolu da top sesleri duyulduğunu haber veriyordu. Binbaşı Mehmet Bey’ den gelen telgrafta bu haberleri doğrular mahiyette idi. Mehmet Bey: “Evvelce asilerden irtidat edilmiş olan ve Çorum’ un otuz dört kilometre cenubu şarkisinde (?) bulunan Karahacip köyünün Havza kuvayi milliyesinin yanlış bir hareketi neticesinde tekrar usat (?) eline düştüğünü, fırka kumandanı Cahid Beyin asileri tart (?) ve defe hazırlandığını, kuvvetlerimizin tecemmüüne (?) intizar (?) olunduğunu, asilerin bin kadar olduğunu yazıyordu. Görülüyor ki, asilerin Ortaköy’ de mühim bir muvaffakiyet kazandıklarını ve kuvvetlerimizin dağıldığını, yeniden kuvvet toplamağa teşebbüs edildiğini” biraz kapalı da olsa itiraf etmekteydi.” (Anadolu İsyanları s.238)

Yukarıdaki bilgilerden de anlaşıldığı üzere Karahacip köyünde tam hakimiyet sağlanmadan aynı gün Alaca’ dan gelen asiler Sarı Süleyman köyü civarındaki birlikleri dağıtmış, aralarına kattıkları köylülerle birlikte Ortaköy üzerine yürümüşlerdi. Öncelikle Karahacip köyünü tekrar ele geçirmişler ve Ortaköy’ ü de kısmen ellerinde tutuyorlardı. Cemil Cahit komutasındaki birlikler bu durum karşısında Aşdağul’ a çekilirler. Cevizli köyü civarlarına yerleşerek bölgeyi kontrol altında tutmaya çalışırlar. Milli kuvvetler çoğunlukla köylerden toplanan gönüllülerden oluşmuştur. Karahacip’ teki ve Sarı Süleyman civarındaki çarpışmalar sırasında askerlerin bir kısmı öldüğünden Cemil Cahit Beyin emrinde yaklaşık 120 kişi vardır. Oysa asiler Alaca’ dan gelenlerle birlikte 700 ile 1200 civarındadırlar. (Milli Mücadelede İç İsyanlar ve Cemil Cahit’ in Anıları s.108)

Yozgat, Amasya, Tokat ve Çorum sancakları bölgesinde, tek askeri birlik Cemil Cahit Bey kumandasındaki beşinci tümendi. Cemil Cahit Beyin isyancılara yenilmesi durumunda, asileri durduracak bir güçte yoktu. O nedenle isyancıların Çorum’ u ve diğer sancakları ele geçirmeleri an meselesiydi. Cemil Cahit Bey Ortaköy yakınlarında asilerle çarpışırken, Mecitözü Kuvayi Milliyesi komutanı Binbaşı Mehmet Bey’ de Karadağ sıradağları kuzeyindeki Mecitözü ovası vadisini, güçlü bir asiler grubuna karşı savunuyordu. Şartların iyice kötüleşmesi üzerine Ankara hükümeti Refet Bey’i Çankırı’ ya, Çerkez Ethem’ i de Yozgat’ a gönderir.

Cemil Cahit Bey, elindeki  az sayıda kuvvetle asiler üzerine saldırmak yerine, savunmada kalmayı ve Ankara’ dan yola çıkan kuvvetleri beklemeyi tercih eder. Bir taraftan da gelen kuvvetlerin çokluğunu halk arasında yayarak asileri psikolojik olarak yıpratmaya çalışır. Refet Bey komutasındaki birlikler Çorum’ a 25 Haziran gecesi ulaşırlar. Ancak Refet Bey asilerin üzerine saldırmak yerine Çorum-Mecitözü-Amasya yolunu izleyen yani isyan alanını dolaşarak ilerler. Refet Bey’ den birkaç gün sonra Alaca bölgesine gelen Çerkez Ethem birlikleri de yerlerinde kalarak, asilerin üzerlerine yürümeyip beklerler. (Milli Mücadelede İç İsyanlar ve Cemil Cahit’ in Anıları s.110)

Cemil Cahit Bey, asilerle çarpışmaya devam eder. Ancak Refet Bey ve Çerkez Ethem birliklerinin yaklaştıkları haberleri asileri korkuttuğundan Ortaköy ve Karahacip civarındaki isyancılar yavaş yavaş çekilmeye ve bu bölgeyi terk etmeye başlarlar.