Aşdağul' da Çekirge İstilası!!!
Haberi duyanlar ister istemez bir şaşkınlık yaşayacaklar. Kasım ayındayız, havalar soğudu, bağ, bahçe hatta tarlalar tamamen bozuldu. "Bu mevsimde çekirge istilası mı olur?" diyecekler. Haklısınız ama haberin devamını okuyun...
Araştırmalarım esnasında ilginç bir olayla karşılaştım ve sizlerle paylaşmak istedim. Tarih 27.05.1889. Ramazan ayı. Amasya' ya tabi Mecidözü kazasının Aşdavul nahiyesinde bir çekirge istilası olduğunu ve bölgeye ciddi zarar verdiğini öğreniyoruz. Devlet yetkilileri çekirge istilası ile nasıl mücadele edilmesi gerektiği yönünde talimatlar da vermişler.
Osmanlı Devleti
çekirge istilasına karşı bakın nasıl bir yöntem uygulamış.
Böyle bir çözüm yöntemi muhtelemen sadece Osmanlı‘ nın
aklına gelebilirdi…
“Osmanlı’nın
son dönemlerinde gün geçmiyordu ki Bafra’ dan, Bingazi’ den, Halep’ ten, Şam’ dan,
İskenderun’ dan, Tarsus’ tan, Sandıklı’ dan velhasıl memleketin her bir köşesinden
çekirge istilası haberleri gelmesin. Hayatı adeta felç eden çekirge istilaları,
halkı da yöneticileri de sıkıntıya sokuyor, bu gibi vakalarda öşürler
alınmıyor, vergiler ise ya siliniyor ya da erteleniyordu.”
ÇEKİRGE
İÇİN ŞAM’ A ASKER GÖNDERİLMİŞ
Çekirge istilasına uğrayan beldelerde halk evvela imece usulleriyle kendi
imkanlarını kullanıp çekirgelerden kurtulma yollarını arıyordu. Baş edemezlerse
yardımlarına asker koşuyordu. Şam’ da 1852’ deki çekirge istilasında birkaç tabur
asker gönderilerek ahali sıkıntıdan kurtarılmıştı. Diğer taraftan çekirge
itlafında gayreti görülenler, teşvik için İftihar Madalyası’ yla taltif
ediliyordu.
ÇEKİRGEYLE
KIBRIS USULÜ MÜCADELE
Çekirgelere karşı her yörenin kendine göre geliştirdiği bir mücadele
yöntemi mevcut idi. Kıbrıs halkının geliştirdiği yöntem en çok tavsiye
edilenler arasında gösteriliyordu.
“Elli metre uzunluğunda ve seksen santimetre yüksekliğinde bir bezden
ibarettir. Bu bezin içine bir çukur kazılır ve içi teneke veya çinko kaplanır.
Ahali çekirgeleri bu beze doğru sevk eder. Çekirgeler bezlerin bulunduğu yere
gelince üzerine çıkarlar fakat muşambadan kayıp çukura düşerler. Çukurun
ağzındaki yerin iç tarafı teneke veya çinko olduğundan dışarı çıkamazlar.
Çukurun üzeri hemen toprakla ve sönmemiş kireçle örtülür.”
ÇEKİRGE
DÜŞMANI SIĞIRCIK KUŞLARI
Çekirge ile mücadelenin tamam olması için çekirgelerin toprağa bıraktığı
yumurtaların toplanıp yok edilmesi gerekiyor. Bu nedenle bütün kış çekirge
yumurtaları toplanmaya çalışılır. Sığırcık kuşları ise çekirge yumurtalarını
topraktan çıkararak yiyip yok ederler. Çekirgeleri dahi yok ettikleri için bu
kuşlar çekirge istilasına uğrayan yere geldiklerinde korkutup kaçırılmamalı ve
avlanmamalıdır…”
ÇEKİRGELERİ
SIĞIRCIK KUŞLARINA YOK ETTİREN ŞEYH
“Bir beldede
çekirge istilası olduğunda “sığırcık şeyhleri” kendilerinin himayesinde bulunan
suları özel metotlarla o beldeye götürürler. O suyla beraber sığırcık kuşları
da oraya akın edip çekirgeleri telef ederler. Bu işi herhangi bir su
veya insanla yapmak mümkün değildir. Belli yerlerde olan sığırcık suyunu
sığırcık şeyhleri, istila olan yerlere götürerek zararın giderilmesi için
gayret sarf ederler. Çekirge istilasına karşı sığırcık suyu ile mücadele veren
şeyhlerden en meşhuru Ankara Kızılcahamam’ ın Şeyhler köyündeki Şeyh Ali
Semerkandi hazretleri idi. O ve onun neslinden gelenler, tekkedeki
suyu alarak istenen yere ulaştırırlardı. Bunun için gerekli yerlere yazılar
yazılır ve suyu götürecek şeyhlere kolaylık sağlanması, ücretsiz seyahat
edebilmeleri merkez tarafından temin edilir ve yol tezkiresi verilirdi. 1889
yılında Şeyh Ahmed ve Şeyh Mehmed efendiler tekkeden aldıkları sığırcık suyunu
Trablusgarp ve Bingazi vilayetlerine götürürlerken kendilerine birer kıta
tezkire verilmiştir. Bunun gibi birçok sığırcık suyu talep dilekçesi ve
şeyhlere verilen tezkire Osmanlı Arşivleri’ nde mevcuttur.”
SANDIKLI
19 GÜNDE ÇEKİRGELERDEN NASIL KURTARILDI?
1916 yılında Afyon Sandıklı’ da çekirgelerin bu usulle yok edilmesi şöyle
anlatılıyor: “Şeyh Abdülkadir Efendi başkanlığında müritleri Mehmed Efendi,
Derviş Mehmed ve Haydar Efendi Ankara’ dan Sandıklı’ ya doğru yola koyulur. Yaya
olarak Afyon’ daki kuyuya varırlar. Dua edilerek su testiye doldurulur. Testi
yere konmadan ve beklemeden yaya olarak tekbir ve salavat getirerek, dualar ve
ilticalar edilerek Sandıklı’ ya doğru yola çıkılır. Taşlıkır Mevkii’ ne gelince
üstlerinde sığırcık kuşları toplanmaya başlar. Kuşlar çoğalarak şehre doğru
gelmektedir. Sandıklı halkının hepsi tekbirlerle onları şehrin dışında
karşılarlar. Sığırcık kuşları çekirgeleri tutar ve öldürmeye başlar. Fakat kana
bulanan ağızlarının yıkanması için su gerekir. Tellallar, evlerde bulunan
suların sokaklara dökülmesini halka ferman eder. Sularda ağzını
yıkayan sığırcık kuşları durmadan çekirge öldürmeye devam eder. Halka, ölü
çekirgelerin hükümet tarafından kilo ile alındığı, toplayanlara para verildiği
ilan edilir. Toplanan çekirge ölüleri, çukurlara gömülür. Sığırcıklar 19 günde
ne kadar çekirge varsa temizlerler. Sandıklı, Şeyh Abdülkadir Efendi sayesinde
bu felaketten kurtulur. Bu testi hatıra olarak yıllarca Ulu Cami minberinde
sergilenmiştir.”
Aşdavul' da meydana gelen çekirge istilasının nasıl bertaraf edildiği bilgisine malesef ulaşamadık. Ancak yukarıda anlatılan yöntemlerden bazıları mutlaka denenmiş olmalıdır diye düşünüyoruz.
Aşdağul' da Çekirge İstilası!!!
Reviewed by Tamer Uygur
on
20:15:00
Rating:
Hiç yorum yok: